Op zondagochtend 25 augustus worden tussen 11.00 en 12.00 uur in aanwezigheid van genodigden, wethouder Marike de Nobel en burgemeester Paul Depla voor het huis Speelhuislaan 42 in Breda vier Stolpersteine geplaatst. Ter nagedachtenis aan de familie Haas die door het nazi-regime is omgekomen.
Op 25 augustus zullen eveneens in de Nieuwe Boschstraat, Teteringenstraat en Vredenburchsingel Stolpersteine worden geplaatst, ook voor leden van familie Haas.
Stolpersteine staan symbool voor het vasthouden van de herinnering aan wat is gebeurd in de Tweede Wereldoorlog om zo de verhalen van de omgekomen mensen te blijven vertellen.
Monument
De Stolpersteine, of struikelstenen, zijn een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme. De Stolpersteine worden over heel Europa verspreid: aangebracht in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi’s zijn verdreven, gedeporteerd en vermoord. De Stolpersteine in Breda herinneren aan de vermoorde Joden, en mogelijk andere bevolkingsgroepen zoals de Sinti en Roma, die vanwege hun afkomst tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgebracht.
Wethouder Erfgoed en Cultuur, Marike de Nobel: “Met het plaatsen van Stolpersteine laten we zien dat het belangrijk is om niet te vergeten. De stenen zijn zichtbare herinneringen op verschillende plekken in Breda, waar je bijna letterlijk over struikelt. Je wordt fysiek geconfronteerd met en aan het nadenken gezet over het verleden en het lijden van stadgenoten. Inwoners van Breda die zijn weggevoerd in de Tweede Wereldoorlog. Alleen maar om wat zij waren. Elk steentje is een stukje van het pad op weg naar vrede. Vrede die ook vandaag de dag helaas nog niet voor iedereen vanzelfsprekend is.”
De Stolpersteine zijn van beton en zijn 10 bij 10 bij 10 centimeter groot. Op de kop zit een messing plaatje met daarin geslagen de naam en geboortedatum, de deportatiedatum, en de datum en plaats van ombrengen van de betreffende persoon.
Bewoners Speelhuislaan 42
Jacob Richel Haas woonde met zijn vrouw Margaretha Haas-Vleeschhouwer en hun vier kinderen Elizabeth, Izaäk, Martijn en Rosa aan de Speelhuislaan. Jacob Richel was een bekende in Breda. Met het familiebedrijf Haas Manufacturen heeft hij, samen met zijn vader en oom, een grote klantenkring. Als een van de weinigen bezorgen zij textiel aan huis, iets wat in die tijd nog niet veel voorkwam. Het bedrijf loopt goed, de familie investeert in vastgoed en bezit aardig wat panden in de stad. In de loop van de oorlog worden al deze panden in beslag genomen en doorverkocht door de bezetter.
Het gezin is naar de Speelhuislaan verhuisd nadat hun huis aan de Terheijdenstraat gebombardeerd werd op 12 mei 1940. Jacob Richel heeft plannen voor twee huizen aan de Mauritssingel, waar zijn twee zussen naast zijn gezin zouden komen te wonen. De huizen worden gebouwd, maar ze zullen er nooit intrekken. De oorlog is inmiddels aangebroken en de familie gaat onderduiken. De jongste twee kinderen, Martijn en Rosa, komen bij onderduikgezinnen in Bergen op Zoom terecht. Moeder Margaretha duikt met de oudste twee onder bij een bakkerij in Princenhage. De bakkerij wordt binnengevallen op 11 maart 1943 en ze worden opgepakt door de Sicherheitspolizei. Via Vught worden ze naar Sobibor gedeporteerd en omgebracht. Vader Jacob Richel is twee maanden eerder al opgepakt en via Westerbork komt hij in Auschwitz terecht, waar hij overlijdt.
Martijn en zijn zusje Rosa zijn de enige twee die overleven.
Met de stad, voor de stad
Het initiatief voor het leggen van Stolpersteine in Breda is genomen door een hiervoor speciaal in het leven geroepen projectgroep waaraan naast inwoners ook Stadsarchief Breda deelneemt. Gemeente Breda steunt dit initiatief. Bredanaars die een bijdrage willen leveren aan het leggen van Stolpersteine in de stad kunnen contact opnemen via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..